Kỷ niệm Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10: Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền phụ nữ và thực hiện quyền của phụ nữ ở nước ta
Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền của phụ nữ được thể hiện trong Chánh cương vắn tắt năm 1930 của Đảng do Hồ Chí Minh soạn thảo, trong đó nêu rõ: “Về phương diện xã hội thì: Dân chúng được tự do tổ chức. Nam nữ bình quyền.v.v…”.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Chúng ta làm cách mạng là để tranh lấy quyền bình đẳng, trai gái đều ngang quyền như nhau”. Thực hiện đấu tranh giải phóng dân tộc là để có phần giành quyền lợi về phía phụ nữ, bởi vì theo Người, dân tộc chưa độc lập thì quyền lợi của phụ nữ chưa được giải phóng, quyền phụ nữ gắn liền với quyền dân tộc, quyền của giai cấp và quyền của con người. Theo đó, thực hiện tranh quyền cho phụ nữ là giành quyền toàn diện về chính trị, tư tưởng, xã hội, giúp cho chị em được giảm nhẹ gánh nặng đôi vai và giảm thiểu cường độ lao động về chân tay. Người chủ trương đào tạo phụ nữ trẻ trở thành những công dân mới xã hội chủ nghĩa, vừa biết lao động chân tay, vừa biết lao động trí óc, tạo mọi điều kiện cho phụ nữ học văn hóa, khoa học - kỹ thuật, nâng cao trí thức, tự vươn lên làm chủ bản thân, làm chủ đất nước. Hồ Chí Minh còn đặc biệt quan tâm tới quyền của phụ nữ ở nông thôn, nơi lao động nữ là lực lượng chủ yếu. Người thấu hiểu nỗi vất vả của người phụ nữ nông thôn trong điều kiện lao động chân tay “một nắng, hai sương”, “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”.
Đánh giá về thực hiện quyền của phụ nữ trong Tổng tuyển cử bầu Quốc hội khóa I (ngày 06/01/1946), Hồ Chí Minh nêu rõ, phụ nữ là những người đi bỏ phiếu hăng hái nhất. Người rất chú trọng công tác vận động phụ nữ, khơi dậy tinh thần yêu nước, thương nòi, tổ chức hướng dẫn phụ nữ tham gia vào công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Thời kỳ xây dựng đất nước, Hồ Chí Minh cho rằng, việc tranh quyền cho phụ nữ còn là quá trình giải phóng sức lao động để tạo điều kiện cho phụ nữ phát huy khả năng sáng tạo của mình phục vụ Tổ quốc.
Tuy nhiên, trong từng giai đoạn, ở nhiều thời điểm, việc thực hiện quyền của phụ nữ còn có những hạn chế, bất cập. Nhiều phụ nữ bị xâm hại đến quyền, sức khỏe, thân thể và chịu những định kiến về giới trong xã hội. Nhiều quyền phụ nữ không những không được thực thi như đã cam kết mà còn bị khước từ dưới các hình thức, luật lệ, hương ước, lễ giáo phong kiến và tâm lý bảo thủ trì trệ, gia trưởng của nhiều thành phần trong xã hội. Những hành động bất bình đẳng giới đã kéo lùi sự phát triển của xã hội.
Để nâng cao quyền của phụ nữ ở nước ta hiện nay cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
Thực hiện nhất quán xóa bỏ các hình thức phân biệt đối xử chống lại phụ nữ. Đây là biện pháp giữ vai trò nòng cốt, quan trọng hàng đầu trong việc xác lập quyền của phụ nữ. Thực chất của biện pháp này là xác lập sự bình đẳng về các quyền cho phụ nữ trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và dân sự, để đẩy nhanh sự bình đẳng giữa nam giới và phụ nữ, đem lại quyền cho phụ nữ. Đồng thời, chấm dứt các hình thức bạo lực chống lại phụ nữ. Tăng cường và nâng cao hiệu quả của công tác thông tin tuyên truyền về phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ nhằm thay đổi nhận thức, hành vi trong ứng xử với phụ nữ, góp phần tiến tới xóa bỏ bạo lực với phụ nữ.
Bên cạnh đó, nâng cao trình độ hiểu biết và năng lực của người phụ nữ trong gia đình và xã hội thông qua việc tổ chức các buổi sinh hoạt, các lớp tập huấn dành riêng cho chị em phụ nữ, xây dựng các câu lạc bộ, các trung tâm tư vấn về hôn nhân và gia đình cho chị em. Phát triển kinh tế phải kết hợp với phát triển văn hóa, giáo dục để nâng cao trình độ dân trí, nhất là trình độ dân trí cho chị em phụ nữ khu vực nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Xây dựng các thiết chế gia đình bền vững được xem là giải pháp nội lực để phòng tránh bạo lực gia đình.
Làm tốt công tác giáo dục, đào tạo cán bộ nữ, giáo dục, đào tạo cán bộ nữ là một trong những nhiệm vụ rất quan trọng đối với công tác quy hoạch và bổ nhiệm cán bộ. Việc giáo dục, đào tạo phụ nữ sẽ trực tiếp tạo ra nguồn nhân lực nữ có chất lượng cao, có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, mẫu mực về đạo đức, lối sống. Phụ nữ được đi học, đi đào tạo ở tất cả các cấp học, ngành học, trong mọi lĩnh vực lý thuyết cũng như thực hành, kể cả những ngành, những lĩnh vực mà trước kia chỉ có nam giới đảm nhiệm. Trong đó, bồi dưỡng kiến thức, hoàn thiện chức danh, học hàm, học vị cho đội ngũ trí thức nữ là một trong những vấn đề trung tâm. Chủ động phát hiện cán bộ nữ có năng lực, có tinh thần trách nhiệm với công việc để cử đi đào tạo, bồi dưỡng kiến thức phù hợp với nhu cầu công việc, nhất là phụ nữ ở vùng dân tộc thiểu số.
Thực thi trao quyền cho phụ nữ. Đây là biện pháp quan trọng và mang tính chất quyết định đến việc nâng cao hiệu quả thực hiện quyền của phụ nữ ở Việt Nam hiện nay. Thực hiện trao quyền cho phụ nữ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, quyền tham gia lãnh đạo quản lý nhà nước, quyền kinh doanh, buôn bán và hội nhập thị trường quốc tế, quyền hưởng thụ, lao động và cống hiến cho xã hội. Việc trao quyền cho phụ nữ cần gắn với khơi dậy ý chí vươn lên của chị em phụ nữ, phát huy được tiềm năng, động lực của mỗi cá nhân. Bản thân phụ nữ cần mạnh dạn khẳng định vị trí, vai trò và xác lập quyền thực sự của mình trong đời sống xã hội, xóa bỏ tự ti mặc cảm, phấn đấu vươn lên trong mọi điều kiện hoàn cảnh để giữ vững và phát huy những quyền mà xã hội đã trao cho mình.
Đúc kết lại vấn đề, trong bài viết về bảo đảm quyền lợi của phụ nữ, Hồ Chí Minh đã viết: “Bản thân phụ nữ thì phải đấu tranh tự cường, tự lập để giữ lấy lợi quyền của mình”. Người cho rằng, muốn làm được điều đó thì phụ nữ các tầng lớp phải đoàn kết chặt chẽ, nâng cao giác ngộ chính trị, yêu chuộng lao động, quý trọng của công, thi đua tăng gia sản xuất và tiết kiệm. Người cũng đặt ra yêu cầu cao đối với phụ nữ về việc học tập để nâng cao trình độ, nhận thức cho ngang tầm với đàn ông trong mọi lĩnh vực của đời sống. Người cho rằng đó là chìa khóa của sự nghiệp tranh quyền cho phụ nữ. Bởi, không có kiến thức, không nhận biết được pháp luật và quyền lợi của giới mình thì sẽ không phát huy được quyền của giới mình trong hoạt động chính trị cũng như cuộc sống.
Trước khi đi xa, trong Di chúc Hồ Chí Minh viết: “Bản thân phụ nữ thì phải cố gắng vươn lên. Đó là một cuộc cách mạng đưa đến quyền bình đẳng thật sự cho phụ nữ”. Những câu nói của Hồ Chí Minh ngắn gọn, súc tích nhưng chứa nhiều hàm ý sâu sắc, như những lời răn dạy, chỉ dẫn quý báu đối với Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp và bản thân phụ nữ trong đấu tranh thực hiện quyền của phụ nữ và xây dựng xã hội mới trong giai đoạn hiện nay./.
Nguyễn Đăng Bình
